گزارش میزان سنج
بازار متشكل ارزی از وعده تا عمل
بانك مركزی پس از گذشت ۱.۵ سال، برنامه تبدیل شدن تهران به پایتخت ارزی كشور را در سر می پروراند، اما آفتاب نیمه جان میدان فردوسی، بازار گرمی برای دلالان فراهم نموده است.
به گزارش میزان سنج به نقل از مهر، تلاطمات ارزی همچنان گلوی اقتصاد ایران را می فشارد. روزهای زیادی است که قیمت ارز در بازار رو به افزایش نهاده و شرایط بگونه ای پیش رفته که نقش دلالان و سفته بازان در نرخ سازی پررنگ شده است.
آفتاب نیمه جان میدان فردوسی و بازار گرم دلالان در چهارراه استانبول
این البته داستانی تکراری در بازار ارز ایران است. ظرف سال های گذشته، بارها و بارها بازار ارز ایران با تلاطم هایی مشابه مواجه بوده است؛ اما بانک مرکزی در دوره جدید فعالیت خود به ریاست عبدالناصر همتی، بارها اعلام نمود به روشی متفاوت و اصولی می خواهد تا بازار ارز را هدایت کند و رئیس کل بانک مرکزی بارها وعده داد با تشکیل دادن بازار ثانویه یا همان بازار متشکل ارزی، قیمت دلار در بازار ارز ایران از متن معاملات رسمی بین بازیگران رسمی یعنی بانک مرکزی، بانک ها و صرافی ها بیرون بیاید و دیگر شاهد آن نباشیم که معاملات غیررسمی و عموماً کاغذیِ سفته بازان در معاملات غیررسمی، قیمت ارز را در بازار ایران تعیین کند.
اقدامات اجرایی تشکیل بازار ثانویه هم تا آنجا پیش رفت که حداقل ۱۰۰ شرکت صرافی بزرگ ثبت نام برای عضویت در بازار متشکل را انجام دادند؛ بازاری که قرار بود از عید قربان سال ۹۸ فعالیت خویش را آغاز کند اما ساختمانی که برای پشتیبانی فنی بازار متشکل ارزی اختصاص یافته بود، یکباره آتش گرفت و همه چیز در آتش سوخت؛ آنجا بود که گویا پرونده راه اندازی بازار متشکل ارزی بر مبنای برنامه قبلی، مختومه اعلام گردید.
پس از این حادثه، تشکیل بازار متشکل ارزی به سکوت خبری رفت اما رئیس کل بانک مرکزی بارها و بارها اعلام نمود که این بازار تشکیل شده و در حال رسیدن به بلوغ است.
تبدیل شدن تهران به پایتخت ارزی کشور، از وعده تا عمل
بازار متشکل ارزی بعد از تشکیل، در نقطه اثرگذاری خود، قرار نبوده و نیست که هیچ بازاری را حذف کند؛ بلکه برای کشف نرخ و تضمین امنیت معاملات، اعمال نظارت بانک مرکزی و رعایت قانون در عرصه بازیگران تشکیل خواهد شد.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، چشم انداز مسؤلان بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی حضور ۶۰۰ صرافی در این بازار است که تا نیمه سال ۹۸ فقط ۱۰۰ صرافی به عضویت در آمده بودند؛ ضمن اینکه سامانه اصلی این بازار به سامانه های بانک ها، صرافی ها و چند بخش مختلف در بانک مرکزی متصل است.
آن روزها پیشبینی ها بر این بود که راه اندازی این بازار، «تهران» را به پایتخت ارزی کشور تبدیل می کند و این امکان را ایجاد نماید که ساعت ۹ بامداد هر روز، نرخ متوسط ارز مشخص شده و معاملات بین بازیگران و بازارسازان اصلی بازار ارز یعنی بانک مرکزی، بانک ها و صرافی ها بر مبنای آن نرخ صورت گیرد. این در شرایطی است که نرخ ارز در بازارهای خارج از کشور حدود ساعت ۱۱ ظهر مشخص می شود؛ ضمن اینکه در این سامانه، حراج ناپیوسته ارز از ساعت ۹ تا ۱۰ بامداد برگزار گردد و بعد از آن هم حراج پیوسته عملیاتی گردد تا در نهایت بازار در ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه بسته شود.
در واقع قرار بود که همزمان با افتتاح بازار متشکل ارزی، نرخ ارز بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین شود و در انتها هر روز هم بر مبنای میانگین قیمت ارز در همان روز، نرخ پایه ارز برای روز بعد تعیین شود؛ به نحوی که نرخ های معاملاتی در این بازار آن لاین برای اطلاع مردم نمایش داده شوند.
بنا به اعلام بانک مرکزی، صرافیهای عمده فروش در بازار متشکل ارزی می توانند ارز خویش را عرضه نمایند؛ ضمن اینکه در سایت این بازار فقط مبلغ و قیمت نمایش داده خواهد شد؛ اما سامانه بازار بگونه ای طراحی شده است که پایین ترین قیمت فروش را در بالاترین سطح نمایش قرار می دهد و در عین حال، بالاترین قیمت خرید را در بالاترین سطح نمایش می دهد، بر همین مبنا قیمت ها به صورت آن لاین در سیستم مَچ می شود و کشف نرخ صورت می گیرد.
در این میان، راهکاری که بانک مرکزی آن روزها برای پیشگیری از ثبت نرخ های کاذب در این بازار در نظر گرفته بود، تدوین آیین نامه معاملاتی از جانب بازیگران اصلی بود؛ به نحوی که در آیین نامه به هیئت مدیره بازار متشکل اجازه داده شد نرخ را بر مبنای کلوز آخر وقت روز قبل با نوسان ۵ درصد تعیین کنند؛ به خصوص اینکه بازیگران اصلی بازار متشکل ارزی یعنی صرافیهای مجاز، بانک ها و صرافیهای بانک ها موظف به معرفی حساب ارزی به بانک مرکزی هستند.
محمود شکسته بند، نخستین مدیرعامل بازار متشکل ارزی اعلام نموده بود که بانک ها اسکناس ارز را از صرافی ها دریافت می کنند و در صورت اعلام نیاز آنها، اسکناس را هم برمی گردانند.
به گفته وی، این مورد تضمین شده و بانک ها موظف می باشند همه نیاز صراف ها به اسکناس را به صورت لحظه ای تأمین کنند؛ ضمن اینکه هر صراف موظف است یک حساب مبتنی بر دلار، یک حساب مبتنی بر یورو و یک حساب مبتنی بر ریال در بانک مورد نظرش افتتاح کند، به نحوی که صراف به بازار متشکل ارزی وکالت دهد که از حساب های وی به اندازه معامله ثبت شده در سامانه، برداشت و به حساب طرف دوم معامله واریز شود.
همچنین قرار بود صرافی هایی که در این بازار خرید و فروش عمده را انجام می دهند باید یک درصد بالاتر از نرخ بازار متشکل، نیازهای خُرد ارزی را بر مبنای لیست مصارف ۲۴ گانه پوشش دهند.
وعده تازه همتی برای عملیاتی شدن بازار متشکل ارزی
از آتش سوزی در ساختمان بازار متشکل تا امروز جزئیاتی از پیشرفت عملیات فعال سازی آن منتشر نشده اما رئیس کل بانک مرکزی بارها وعده داده بازار در حال رسیدن به بلوغ است؛ اگر سخنان عبدالناصر همتی صحیح بوده باشد، معلوم نیست چرا این بازار اثرگذاری مورد انتظار را در بازار ارز کشور نداشته و از کارایی مورد انتظار برخوردار نیست. چون که اگر بازار ثانویه به نقطه اثرگذار خود رسیده بود، امروز به استناد بخشنامه روز گذشته بانک مرکزی خطاب به شرکت های صرافی، برخی صرافی ها مجال آنرا نمی یافتند که در معاملات غیرقانونی، قیمت های نامتعارفی برای ارز اعلام نموده و مبادرت به نرخ سازی کنند.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته هم در جدید ترین اظهارنظر خود، اعلام نموده این بانک برنامه هایی برای بازار ثانویه دارد که به تدریج عملیاتی خواهد شد. وعده تازه ای که عملیاتی شدن آن با تردید مواجه می باشد و معلوم نیست با دست فرمانی که بانک مرکزی دارد، عملیاتی شدن و تبدیل بازار متشکل ارزی به بازیگر اثرگذار و لیدر بازار ارز به عمر دولت دوازدهم خواهد رسید یا خیر.
منبع: میزان سنج
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
جدیدترین ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران در مورد این مطلب